Door Pierre Plottu & Maxime Macé

Het origineel is hier te raadplegen: « Le Pen, propose un libéralisme ethnicisé, aucunement un programme de gauche » (PZ)

Marine Le Pen heeft geen links programma, het is gebaseerd op een “etnisch liberalisme”, aldus kenschetst de onderzoeker Nicolas Lebourg haar standpunten. Om te slagen rekent zij op “het bondgenootschap van rijke en arme Fransen door arme immigranten buiten te sluiten.”

Nicolas Lebourg.

Marine Le Pen zou de presidentsverkiezingen kunnen winnen. De peilingen achten het mogelijk. Het is nog zeker geen uitgemaakte zaak, misschien niet eens heel waarschijnlijk, maar het is niet langer een hypothese die categorisch moet worden afgewezen. Het zou, laten we dat niet vergeten, de overwinning zijn van een kandidaat met een intrinsiek anti-republikeins en racistisch programma. “Het bondgenootschap van rijke en arme Fransen door de uitsluiting van arme immigranten“, zo vat de historicus Nicolas Lebourg, gespecialiseerd in extreemrechts, het samen. Een interview.

Le Pen, Zemmour en Dupont-Aignan zijn samen goed voor 33 procent van de stemmen. Wat zegt ons dat?

Nicolas Lebourg: Het heeft alleen zin als je het afzet tegen de rest van de stemmenverdeling. Emmanuel Macron slokt de Les Républicains op net als eerder al de Parti Socialiste. Constitutioneel gezien kan hij zich niet meer verkiesbaar stellen voor een derde termijn. We hebben nu dus één regerende superpartij, gesteund door de middenklasse die voorstander is van de Europese Unie. En we hebben de arbeidersklasse, die in sommige steden en regio’s soms met meer dan 50 procent voor Jean-Luc Mélenchon heeft gestemd, en in totaal een derde van met electoraat stemde op de kandidaten van extreemrechts. Als we kijken naar Perpignan of het 16e arrondissement van Parijs, dan is een deel van de kiezers van Fillon naar Zemmour gegaan, uit verzet tegen de multi-etnische samenleving, maar ook tegen het economische en sociale programma van Marine Le Pen.

Marine Le Pen op bezoek bij Vladimir Poetin in Moskou (24 maart 2017).

In een politiek klimaat dat een flinke ruk naar rechts heeft gemaakt, toont de score van Eric Zemmour (7 procent) aan wat ik sinds het najaar al heb gezegd: de electorale geschiedenis leert ons dat te veel radicalisme op rechts niet werkt, dat het wel ruimte in de media vrijmaakt maar dat het een electorale niche is, en dat de clan Le Pen misschien zwakke punten heeft in de tweede ronde, maar dat er geen ruimte is ter rechterzijde van hen in de eerste ronde. Alleen degenen die Twitter verwarren met het electoraat kunnen hier verbaasd over zijn.

Marine Le Pen heeft zich de hele campagne lang gedistantieerd van Eric Zemmour. Is haar programma, tussen het aan de kaak stellen van de “ondermijning” en het bevorderen van de “nationale voorkeur”, echter wel zoveel anders van dat van haar rivaal die in de eerste ronde werd verslagen?

Nicolas Lebourg: De standpunten van Eric Zemmour sluit nauwer aan bij die van Jean-Marie Le Pen dan die van Marine Le Pen. Het sociaaleconomische beleid en de opvatting over de rol van vrouw – wat de twee kandidaten programmatisch het meest van elkaar onderscheidt – zijn echter niet de voornaamste redenen om voor hen te stemmen. Dat is de kritiek op de immigratie en op de multi-culturele en multi-etnische samenleving, op een getransnationaliseerde wereld. Deze stuwende kracht achter het stemgedrag in hun voordeel is ook nog wel degelijk aanwezig voor de tweede ronde, en ook al zijn er verschillen tussen de twee kandidaten – Eric Zemmour wil immigranten zonder werk na zes maanden het land uitzetten, Marine Le Pen na een jaar – er is duidelijk een overlappend wereldbeeld. Beiden verdedigen een Frankrijk dat zijn internationale betrekkingen herdefinieert vanuit een ultra-soevereinistisch perspectief en dat zichzelf ontdoet van ongewenst geachte buitenlanders. Beide wordt mogelijk gemaakt door een gigantische uitbreiding van de middelen van het staatsgezag.

Marion Maréchal en Éric Zemmour (2019).

Hoewel Marine Le Pen verzekert dat ze tegen de islamistische “ideologie” strijdt en niet tegen moslims, koppelt Marine Le Pen in haar programma desondanks de “strijd tegen het islamisme en terrorisme” direct aan het “immigratiebeleid”…

Nicolas Lebourg: Zij deelt niet de fixatie van Eric Zemmour en zij heeft de handigheid om de strijd tegen het islamisme te koppelen aan een verklaring in haar geloof in de republikeinse waarden. Het vraagstuk van de strijd tegen het islamisme wordt echter hoofdzakelijk bekeken vanuit het oogpunt van het vreemdelingenbeleid, met de uitwijzing van vreemdelingen die op de S-lijst staan, van de alledaagse veiligheid en van het gelijkheidsbeginsel, met bijvoorbeeld het aan de kaak stellen van de druk die de gemeenschap uitoefent op vrouwen in wijken die geïslamiseerd zouden zijn.

Aangezien het islamisme een wereldwijd politiek en sociaal fenomeen is, houdt de reactie daarop volgens haar niet alleen verband met veiligheidsaspecten, maar moeten alle ministeries worden gemobiliseerd: onderwijs, buitenlandse zaken, enz. Het resultaat is dat het islamisme overal en op alle mogelijke manieren moet worden verboden en onderdrukt in naam van de republiek. Op het eerste gezicht zou men het hiermee eens kunnen zijn, maar de vraag op dit punt is: wat is islamisme? Voor de wet van 1905 die de laïcité definieert, heeft een vrouw het recht om een sluier te dragen. Voor Marine Le Pen is het echter “een islamistisch uniform” en daarom zou het verboden worden. Haar woordvoerder Sébastien Chenu zei dat een wet zou moeten definiëren wat islamisme is. In zijn huidige vorm kent de Franse wet enkele repressieve onderdelen wat betreft het uiten van ideeën (het aanzetten tot haat, geweld, enz.) en gewelddadige handelingen of plannen daartoe. Maar in het algemeen wordt zij niet toegepast door een ideologie te definiëren die staatsvijandig zou zijn. Want dan zou natuurlijk het gevaar bestaan dat er te veel in wordt gestopt en de vrijheid te veel wordt beperkt.

France’s far-right National Front political party leader Marine Le Pen (R) attends a news conference to introduce new party member, politician Sebastien Chenu, in Paris December 12, 2014. REUTERS/Charles Platiau (FRANCE – Tags: POLITICS) – RTR4HT8E

Wat is die “nationale voorkeur” die Marine Le Pen bepleit?

Nicolas Lebourg: Nationale preferentie is een concept dat dertig jaar geleden werd uitgevonden door een extreemrechtse intellectueel, Jean-Yves Le Gallou, die zeer actief was in de campagne van Eric Zemmour. Le Gallou ging uit van een etnische opvatting van de natie. Zijn project was veel uitgebreider dan dat van de twee kandidaten van vandaag. Hij stelde bijvoorbeeld voor dat een bedrijf de Franse nationaliteit zou kunnen eisen bij de aanwerving of dat het buitenlandse werknemers als eerste zou kunnen ontslaan. In haar laatste bijeenkomst tijdens de eerste ronde sprak Marine Le Pen over een nationale voorkeur bij huisvesting en werkgelegenheid, en dat gezinstoelagen voorbehouden moeten zijn aan Fransen. Marine Le Pen blijft trouw aan het oude idee om de nationale preferentie in de grondwet op te nemen. In een rechtsstaat is dit onmogelijk, een eenvoudige grondwetsherziening zou dit ook niet mogelijk maken omdat er een systeem van juridische garanties bestaat. Als dit natuurlijk werd gedaan in naam van het lepenistische principe volgens welke wat het volk wil en bij referendum uitdrukt moet worden uitgevoerd, dan zou de opname in de grondwet van het principe van discriminatie op grond van nationaliteit leiden tot veel juridische vernieuwingen.

Jean-Yves Le Gallou.

Marine Le Pen heeft 500.000 stemmen gewonnen in vergelijking met de eerste ronde van 2017: waar haalt ze die vandaan?

Nicolas Lebourg: Haar succes is vooral te danken aan het feit dat haar partij diep verankerd is in haar achterban: arbeiders, bedienden, enz. Anderzijds is zij er niet in geslaagd de jongeren terug te winnen op Jean-Luc Mélenchon, en heeft zij nog steeds niet veel aanhang onder de gepensioneerden. In feite is het nog steeds een zeer maatschappelijk geconstrueerde verkiezing, met categorieën uit de arbeidersklasse die het opnemen tegen Emmanuel Macron, vandaar de kwalificatie van Marine Le Pen en de indrukwekkende score van Jean-Luc Mélenchon. Op dit punt ligt de bal duidelijk in het kamp van de uittredende president: Le Pen presenteert zichzelf als de nationale, sociale en populaire beschermer (een drieluik dat zij leent van haar vader, die zijn drie adjectieven aan “rechts” toevoegde). Macron zal moeite moeten doen om de arbeidersklasse te vertellen welke plaats er voor hen is in zijn Frankrijk. Het Republikeinse front is niet langer automatisch, Emmanuel Macron zal signalen naar links moeten uitzenden.

Marine Le Pen voerde campagne over het sociale aspect van haar programma, wat is dat eigenlijk?

Nicolas Lebourg: Als Marine Le Pen de financiering van haar ruimhartige sociale beleid voorstelt door de belastingen te verlagen, hoe doet ze dat dan? Het is door de immigranten te verketteren. Volgens haar en haar entourage zou immigratie ons 100 miljard kosten. Door een einde te maken aan de immigratie zou zij dus dat bedrag terugkrijgen dat zij dan aan de Fransen zou kunnen herverdelen. Iedereen, van werkloze tot ondernemer, wordt bescherming tegen de mondialisering beloofd en het genot van zowel de winsten van het ondernemingskapitalisme als de beschermingen van de welvaartsstaat. Dit is veel meer een “etno-liberalisme” dan een “linkse wending“. Het gemakzuchtige gepraat over een naar links opgeschoven economisch programma van het Front National, of dat het voor een linkse kiezer aanvaardbaarder is dan het liberalisme van Emmanuel Macron, komt neer op het aanvaarden van een kapitalisme dat bestaat uit een bondgenootschap tussen rijke en arme Fransen door arme immigranten buiten te sluiten. Dat is een etnisch liberalisme, maar zeker geen links programma. De linkse kiezer die beweert het liberalisme te blokkeren door op Le Pen te stemmen, liegt in het beste geval tegen zichzelf: hij maakt een politieke keuze voor discriminatie, maar dat moet dan wel gewoon worden erkend.