Door Luigi Corvaglia
Met toestemming van de auteur vertaald uit het Italiaans: Appunti di geopolitica delle “sette”. Seconda puntata: Intrigo internazionale (PZ).
Vandaag een dagje binnenshuis. Ik sta een beetje te discussiëren met een grote Kazachse man in een onwaarschijnlijk glimmend pak in een lege ruimte bij de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) in Warschau. “Discussiëren” is een groot woord want hij spreekt geen Engels en ik geen Russisch. We communiceren via Google translate. Dit bespoedigt een beetje de lange wachttijd voordat het secretariaat open zal gaan. We willen ons inschrijven om te spreken op de sessie over godsdienstvrijheid op de jaarlijkse conferentie van het Bureau voor Democratische Instellingen en Mensenrechten van de OVSE (ODHIR). We waren er zeker van dat we de eerste twee zouden zijn die in de plenaire zaal zouden spreken, want we hebben al drie uur staan wachten, staand, zonder eten of drinken, met elkaar pratend in voor elkaar onbekende talen. Dan verschijnt er een kleine groepje mensen, aangevoerd door een oude bekende van mij.
Willy Fautré
Het is Willy Fautrè. Hij is directeur van de Belgische vereniging Mensenrechten Zonder Grenzen (HRWF) en is net als ik regelmatig aanwezig bij OVSE-bijeenkomsten. Fautrè is echter ook kind aan huis bij de Amerikaanse ambassade in Brussel en was tevens lange tijd correspondent voor News Network International, een Amerikaanse evangelische uitgeversgroep, fel anti-communistisch (waarbij communisme alles behelst wat afwijkt van een extreme vorm van marktliberalisme) en uiterst conservatief (anti-abortus, tegen de erkenning van het huwelijk van mensen van hetzelfde geslacht, enz). HRWF, de vereniging waarvan hij momenteel voorzitter is, zegt als doel te hebben de godsdienstvrijheid in de wereld te verdedigen. In de praktijk voert zij intensieve negatieve propaganda tegen de zogenaamde “anti-sekte beweging“. Onze Willy was ook lid van de Internationale Helsinki Federatie voor Mensenrechten (IHF). De acroniemen beginnen nu wel een beetje talrijk te worden. Het IHF is voor een paar dingen in de media bekend geworden. De eerste reden hiervoor is het feit dat het IHF in januari 2008 zijn deuren moest sluiten wegens faillissement toen een Oostenrijkse rechter de voormalige financieel directeur, de Oostenrijker Rainer Tannenberger, veroordeelde wegens verduistering van 1,2 miljoen euro. De tweede reden voor aandacht is dat het IHF betrekkingen blijkt te hebben gehad met Scientology. De Griekse correspondent van de federatie heeft namelijk meegewerkt aan publicaties van de door Ron Hubbard opgerichte kerk en de delegatie in Moskou heeft een boek gepubliceerd in samenwerking met Scientology. Laten we eventjes pauzeren.
Als we de tot nu toe verzamelde feiten samenvatten, dan hebben we de volgende gegevens: 1. er bestaan een aantal Amerikaanse overheidsinstanties die tot taak hebben de godsdienstvrijheid in de wereld te verdedigen (zie het eerste deel van deze serie); 2. deze instanties worden geleid – en ten dele bemenst – door exponenten van het religieuze conservatisme, met name van evangelisch signatuur (opnieuw in het eerste deel, maar we zullen hier later nog meer over lezen); 3. Deze overheidsinstanties worden in dezelfde functie bijgestaan door niet-gouvernementele organisaties, waarvan sommige van de meest prominente vertegenwoordigers uit dezelfde wereld lijken te komen; 4. Scientology duikt voortdurend op in het feitenrelaas, nu eens als begunstigde van bescherming door deze organisaties, dan weer als een bij de organisaties zelf betrokken speler. Al deze opmerkingen, die reeds uit het bovenstaande blijken, zullen in de loop van dit verslag verder worden beargumenteerd en met feitelijk bewijsmateriaal worden gestaafd. Laten we beginnen met de laatste opmerking over Scientology.
Les Liaisons dangereuses
Begin jaren 2000 beval de website van de Amerikaanse ambassade in Frankrijk Kay Gätjens, een bekend aanhanger van Scientology, aan als advocaat. Uiteraard is het geen misdaad om een aanhanger van Scientology te zijn, noch om een vertrouwd persoon van de ambassade te zijn. Dit is echter dezelfde ambassade die twee van haar leden ongevraagd naar een conferentie in het Franse parlement stuurde, vergezeld van een van de leiders van Scientology in Frankrijk. Een andere persoon die zich in Frankrijk inzet voor de verdediging van de godsdienstvrijheid – d.w.z. tegen de tegenstanders van “sekten” – is Louis Dèmeo, een Amerikaanse evangelische dominee en oprichter van het Theologisch Instituut van Nîmes. Dit instituut is aangesloten bij Greater Grace World Outreach, een verbond van niet-confessionele kerken in Baltimore (Maryland) die onder vuur ligt vanwege vermeende sektarische praktijken. Bruno Fouchereau schrijft dat Greater Grace kan worden beschouwd als “een fellowtraveller” van Scientology. Stacy Brooks, een voormalig hooggeplaatste Scientology gelovige die later voorzitter werd van de Lisa McPherson Trust, een vereniging die de misbruiken van de kerk aan de kaak stelt, zei dat ze perfect lijkt op de leider van Greater Grace, dominee George Robertson. In de woorden van Brooks: “Hij staat op erg goede voet met de Scientology leiders. Wanneer de sekte, om redenen van beeldvorming, niet kan ingrijpen in bepaalde kwesties, vragen zij Robertson het voor hen te doen. Hij is hun belangrijkste contact met de evangelische beweging”. Het was op instigatie van Greater Grace dat Scientology er in 1996 in slaagde de belangrijkste organisatie die slachtoffers van destructieve sektes bijstaat, het Cult Awarness Network (CAN), wettelijk failliet te laten gaan. Het raadselachtige is dat de hulplijnnummers, de naam, het logo en het eigendom van de vereniging zijn gekocht door de heer Hayes – een lid van de Scientology – die het gebruik ervan gratis ter beschikking heeft gesteld aan een Californische groep, in wiens raad van bestuur onder meer verschillende aan Scientology gelieerde personen zetelen (zie hier). Met andere woorden, Scientology heeft van zichzelf een anti-sekte vereniging gemaakt! In de praktijk is het alsof de maffia zichzelf een anti-maffia vereniging maakt. De nieuwe CAN is, zoals te verwachten viel, veel milder voor alternatieve groepen. Op de lijst van deskundigen van het nieuwe CAN staan Gordon Melton en Massimo Introvigne. De laatste is directeur en oprichter van het Centro Studi Nuove Religioni (CESNUR), de eerste is directeur van de Amerikaanse afdeling van datzelfde CESNUR.
Een bewijs van de innige betrekkingen tussen een deel van de Amerikaanse regering en Scientology is ook, onder de op Wikileaks gepubliceerde documenten, een rapport waarin staat dat na de aankomst van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright in Duitsland, Duitse Scientologen werden uitgenodigd op de Amerikaanse ambassade voor een briefing. Met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken! Wikileaks heeft berichten gepubliceerd waaruit ook blijkt dat het Amerikaanse consulaat in Hamburg van Christoph Ahlhaus, die later burgemeester van de stad zou worden, informatie heeft ontvangen over de Duitse task force voor Scientology, en in het bijzonder over de bekende tegenstander van de kerk, Ursula Caberta.
Toch was de relatie tussen Scientology en de Amerikaanse overheid in het begin niet altijd even hartelijk. In de jaren zeventig infiltreerde en bespioneerde Scientology Amerikaanse staatsinstellingen onder de naam Operatie Sneeuwwitje, hetgeen eindigde met een inval van de FBI in het hoofdkwartier van de organisatie. De operatie hield in dat de inlichtingendienst van Scientology (destijds Guardian’s Office, nu het Office for Special Affairs – OSA) illegaal toegang kreeg tot 136 overheidsinstellingen, buitenlandse ambassades en consulaten, zoals particuliere organisaties die kritisch staan tegenover Scientology, om informatie te verkrijgen en compromitterende documenten te verwijderen. Dit was de grootste infiltratie in de geschiedenis van de VS. Tegelijkertijd begon een bittere 25-jarige oorlog tussen de kerk en het Internal Revenue Service, de beroemde IRS. We hebben het hier over de overheidsinstelling die erin slaagde Al Capone in de gevangenis te zetten voor belastingontduiking, terwijl dat niet lukte voor moord en mensenhandel. 25 jaar lang claimde Scientology vrijstelling van belastingen als religieuze organisatie. Meer dan 50 rechtszaken werden door de organisatie aangespannen tegen de IRS. In 1993 capituleerde de IRS onverwacht door vrijstelling te verlenen. Vier jaar later onthulde The New York Times een interessante achtergrond van de affaire. Een privé-detective vertelde aan verslaggevers dat hij samen met enkele andere collega’s door Scientology was ingehuurd met de opdracht informatie te verzamelen over ambtenaren van de IRS, vooral over wanpraktijken op het werk, alcohol- en drugsgebruik en buitenechtelijke affaires. Irritant genoeg kwam de belastingvrijstelling er op uitdrukkelijk verzoek van de directeur van de IRS, waarbij de normale goedkeuringsprocedure werd overgeslagen.
Het gewicht van de door L. Ron Hubbard gestichte kerk in de politieke sfeer leek buiten alle proporties te groeien vanaf het midden van de jaren negentig, toen een krachtige lobbycampagne begon, minutieus beschreven door Steven A. Kent van de Universiteit van Alberta. De kerk financierde de politiek met miljoenen dollars en haar beroemdheden (Tom Cruise, John Travolta en anderen) financierden persoonlijk verkiezingscampagnes. Volgens Fouchereau betaalde Scientology in 1997 725.000 dollar aan een politiek lobbybedrijf, het jaar daarop werd dat 420.000 dollar. Greg Jensen, een van de meest prestigieuze leiders van de kerk, zou de campagne van senator Benjamin A. Gillman hebben gesponsord. Gillman, die later voorzitter zou worden van de OVSE-commissie voor godsdienstvrijheid (ja, degene die bijna leidde tot het diplomatieke incident over de aanvallen op het Franse anti-sektebeleid tijdens de OVSE-bijeenkomst. Zie het eerste deel). Operatie Sneeuwwitje is nu slechts een vage herinnering.
Over de betrekkingen tussen Scientology en de Amerikaanse veiligheidsdiensten, met name de CIA, wordt vaak op fluisterende toon gesproken. Het is duidelijk dat geheime diensten per definitie geheim zijn, zodat het de gewone burger niet gegeven is hun activiteiten en dus ook de motieven en manieren van hun contacten te kennen. Maar soms komen er vreemde dingen te voorschijn. Zo heeft de Griekse politie midden jaren negentig een inval gedaan in het hoofdkwartier van Scientology in Athene en een groot aantal interne documenten van de sekte in beslag genomen. Sommige bevatten verwijzingen naar CIA-steun aan de buitenlandse vestigingen van Scientology. De onderzoekers vonden duizenden stukjes informatie over het privéleven van burgers en bewijzen van daadwerkelijke spionageactiviteiten.
De Director of Special Affairs (DSA) van Scientology Griekenland vermeldt een interventie van de CIA.
Toen Gerry Armstrong, die beschouwd wordt als de grootste vijand van Scientology, in Rusland aankwam, werd de informatie over zijn aankomst, verstrekt door de Amerikaanse ambassade in Moskou, zodat de autoriteiten maatregelen tegen hem konden nemen.
Greg Mitchell, oprichter van The Mitchell Company, is de officiële lobbyist voor Scientology in Washington D.C. en zelf lid van Scientology. Insiders zeggen dat het zijn rol is de kerk te helpen haar geloofwaardigheid bij invloedrijke besluitvormers te vergroten. Hij is sinds de jaren negentig thuis in opeenvolgende Amerikaanse regeringen. Volgens openbaarmakingsverslagen van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden en de Senaat heeft de controversiële religieuze groepering sinds 2003 meer dan 1 miljoen dollar betaald aan Greg Mitchell voor zijn lobbywerk.
Volgens de bezoekerslijsten van het Witte Huis woonde Gregory Mitchell op 28 september 2009 een “Criminal Justice Working Group” bij met politiek adviseur David Pope in het Eisenhower Executive Office Building van het Witte Huis.
Scientology is een informeel lid van de NGO genaamd de International Religious Freedom Roundtable, mede voorgezeten door Mitchell. Zoals op de officiële website staat, werkt het IRFR “om de regering van de Verenigde Staten te betrekken en er bij haar leiders op aan te dringen godsdienstvrijheid een hogere prioriteit te geven in het buitenlands beleid en de nationale veiligheid”.
De nabijheid van Scientology bij de Amerikaanse overheid is zeker merkwaardig, omdat geen enkele andere sekte dezelfde consideratie van de Amerikaanse overheid lijkt te genieten. Het wordt alleen benaderd door de Unification Church van Reverend Moon, die een tweeledige koers lijkt te hebben gevolgd als Scientology. De Moonies, zoals de sekteleden kortweg worden genoemd, bezitten een van Amerika’s grootste kranten, de Washington Times! Meerdere leden van het Congres worden door Moon’s kerk gesubsidieerd en niet minder dan twee presidenten, George Bush sr. en Gerald Ford, hebben de organisatie geaccrediteerd door openbare evenementen van de kerk bij te wonen.
Scientology lobbyist Greg Mitchell met de Clintons in het Witte Huis.
Precies medio jaren negentig, toen in Europa de campagnes tegen Scientology werden geactiveerd en in de VS de controle-
instituten voor godsdienstvrijheid zich uitbreidden, leken de kerk van Moon en Scientology een vruchtbare samenwerking te beginnen. De twee kerken worden verzamelpunten voor vele andere minderheidsreligies en vormen, min of meer formeel, min of meer openlijk, allianties die de steun krijgen van de Amerikaanse christelijk-fundamentalistische organisaties en, via osmose, hun politieke referenties. Dit geeft aanleiding tot instanties als het Institute on Religion and Public Policy, een interessant gezelschap van uiteenlopende mensen, variërend van ultraconservatieve senatoren tot moonies en volgelingen van de goeroe Sri Chimmoy. Dit weerhoudt het instituut er niet van zichzelf “fundamentalistisch katholiek” te noemen. Oprichter en voorzitter was Joseph K. Grieboski. In 2004 nam een voormalig werknemer van Grieboski, Daniel Chapman, contact op met de bekende activist Gerry Armstrong om hem te vertellen dat toen Grieboski in 1999 met het IRPP begon, hij 8.000 dollar per maand van Scientology ontving. Het is mogelijk dat Scientology de oprichting van het IRPP zelf heeft betaald. In december 2011 plaatste Mark (“Marty”) Rathbun, een voormalig hooggeplaatst scientoloog, op zijn blog wat hij beweerde een document van Scientology te zijn, getiteld “Grieboski Programme”, gedateerd 29 januari 2007, waarin “doelstellingen” of acties staan die Grieboski volgens kerkleiders zou moeten ondernemen om de problemen van Scientology in Europa op te lossen en haar te helpen moslimlanden binnen te komen.
Het Institute on Religion and Public Policy heeft dus het fenomeen van ongerijmde aggregaties en paradoxale oecumene ingeluid. Dit zal in de komende jaren bijzonder duidelijk worden door de explosie van verenigingen en federaties waarvan het verklaarde doel is lobbypogingen te ondernemen bij nationale en supranationale politieke instanties om het optreden van de organisaties voor de bescherming van sekteslachtoffers tegen te gaan. Bijvoorbeeld de Italiaanse Europese Federatie voor Vrijheid van Geloof (FOB), de organisatie die mij ervan beschuldigde naar China te gaan om mensen te vervolgen (zie het eerste deel). Op haar website beweert deze organisatie “een belangenbehartigende NGO te zijn, geregistreerd in het officiële register van lobby’s bij het EU-Parlement en de Commissie in Brussel en Straatsburg, waar zij zes landen vertegenwoordigt“. Er zij overigens op gewezen dat een van de oprichters, en iemand die nog steeds deel uitmaakt van het wetenschappelijk comité, Fabrizio d’Agostini is. In de presentatie ontbreekt echter een fundamenteel gegeven dat gemakkelijk te vinden is in publicaties van Scientology: hij is een Scientoloog van hoog niveau.
Vergelijkbaar met de missie van de Belgische vereniging Mensenrechten Zonder Grenzen, die van die Willy Fautrè die we in het begin ontmoetten, toen hij de hal van het OVSE-secretariaat binnenstormde. Ik heb nog niet verteld hoe dat eindigde. De kleine groep nieuwkomers stond in de hoek van de zaal tegenover die waar ik met mijn nieuwe Kazachse vriend stond, en de Belg beweerde de eerste in de rij te zijn. Op onze aanmaningen antwoordde de voorvechter van “mensenrechten zonder grenzen” neerbuigend dat we aan de verkeerde kant van de zaal stonden en dat de rij bij hem begon (die drie uur later was aangekomen). Op mijn bezwaar, dat dat klonk als een absurd argument, zei hij eenvoudigweg “je bent je plaats kwijt” en draaide zich om alsof er niets gebeurd was. Ik weet het, het is een onbelangrijk voorval en het getuigt slechts van een slechte manieren, niets vergeleken met de hierboven beschreven dubbelzinnigheden en internationale intriges op hoog niveau, maar misschien is het de kleinzieligheid van sommige “burgerrechten”-activisten die de personages beter beschrijft dan een geopolitieke verhandeling, gezien de zorg voor de rechten van mij en mijn Kazachse vriend. Fade out.
Vorige aflevering:
Aantekeningen over de geopolitiek van “sekten”. Deel een: stoute ikke
Volgende afleveringen:
Trackbacks/Pingbacks